Hukuki Makaleler

Maddi ve Manevi Tazminat Davaları

TAZMİNAT DAVASI NEDİR? 

Tazminat davaları, maddi tazminat ve manevi tazminat davası olmak üzere ikiye ayrılmaktadır.Maddi Tazminat, hukuka aykırı bir fiil yada eylem sebebi ile, kişinin mal varlığındaki eksilme nedeniyle uğradığı zararın karşı taraftan tazminidir.

Manevi tazminat ise,yine hukuka aykırı bir fiil ya da eylem sonucu kişide oluşan üzüntü, ızdırap ve elemin bir nebzede olsa giderilmesi için zarar verene karşı açılan bir dava türüdür.

MADDİ TAZMİNAT

Maddi tazminat, hukuk aykırı bir eylem nedeni ile kişide oluşan maddi eksilmenin karşı taraftan istenmesidir demiştik.En çok karşımıza çıkan Maddi tazminata ilişkin nedenler;

-Boşanma sebebi ile,

-İş kazası geçirilmesi sebebi ile,

-Trafik kazası geçirilmesi sebebi ile,

-Nişanın bozulması sebebi ile,

-Sözleşmenin eksik veya hatalı yerine getirilmesi sebebi ile,

-Hekim hatası sebebi ile, vb sebepler nedeniyle uğranılan maddi kayıplar maddi tazminat davası ile karşı taraftan talep edilebilir.

 

İş Kazası Sebebiyle Maddi Tazminat Hakkı:

Bir iş yerinde sigortalı veya sigortasız çalışırken, mesai saatleri içerisinde işi sebebi ile bir kaza geçirip, bedensel ve ruhsal açıdan bir zarara uğrayan kişi eğer çalışma gücünü

kaybederse ileride maddi mahrumiyete maruz kalacağından dolayı bu zarara sebep olanlardan tazminat talep edebilmektedir.

Bir kaza neticesinde, (İş Kazası veya Trafik Kazası)Ölüm ve Hastane Masraflarından Kaynaklanan Tazminat Hakkı: 

a) Cenaze masrafları,

  1. b) İyileşme sürecindeki tüm masraflar,

c)İyileşme sürecinde çalışma gücünün kaybolmasından dolayı oluşan zararlar, 

  1. d) Destekten yoksun kalma zararı zarar verene karşı açacağınız maddi tazminat davası ile talep edebilirsiniz.

Sebepsiz Yere Bozulan Nişan İçin Tazminat Hakkı:

Eğer bir nişan karşı tarafın kusurlu davranışları veya hareketleri nedeni ile bozulmuşsa, kusurlu davranışları nedeni ile nişanın bozulmasına sebebiyet verene karşı maddi tazminat davası açılabilmektedir.

Bu dava ile,nişan nedeni ile yapılan masrafların iadesi talep edilmektedir.

Boşanma Sebebi ile İstenilen Maddi Tazminat:

Boşanma kararı alan eşler birbirinden haklı olmaları halinde ve koşullar gerçekleşmiş ise tazminat isteyebilir.

Ancak 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nda yer alan ilgili maddeler ışığında tazminat talebinde bulunan taraf karşı taraftan daha az kusurlu olmalıdır.

Eğer bir eş, kusurlu davranışları nedeni ile evliliğin bitmesine sebep olmuş ise, kusursuz olan eş,kusurlu olan eşten maddi tazminat talep edebilmektedir. 

Trafik Kazası Sebebi ile Tazminat:

Eğer bir kişi trafik kazası sonucu hayatını kaybetmişse mirasçıları ve ölenin baktığı yakını tarafından maddi tazminat için dava açılabilmektedir.

Eğer bir kişi trafik kazası sonucu yaralanmış ise ve vücut bütünlüğünde hasar meydana gelmiş ise,bu durumda kendisi geçirdiği trafik kazası sebebi ile maddi tazminat talep edebilecektir.

Maddi tazminat hesaplanırken,kazanın oluşumu, kusur oranı, vücut bütünlüğü hasar gören kişinin yaşı, çalışma hayatı,

aldığı maaş, bu kaza sonucu kendisinde oluşan zararlar, tedavi ve hastane masrafları, kişinin çalışamaması sebebi ile uğradığı zararlar gibi durumlar göz önünde bulundurulacak ve o şekilde bir tazminata hükmedilecektir.

Yanlış tedavi-Ameliyat-Hekim Hatası sebebi ile Maddi Tazminat:

Bir kişi hastalığı nedeni ile yanlış bir tedaviye maruz kalır ise veya hastaya yanlış bir ameliyat yapılır ise, hekimin hatalı, yanlış operasyonları ve tedavisi nedeni ile  maddi tazminat davası açılabilmektedir.

Bu tazminat belirlenirken, söz konusu yanlış tedavi ya da ameliyat sebebi ile kişide oluşan hasar tespit edilecek ve bu hasar nedeni ile uğradığı zararlar tespit edilecektir.Mahkeme buna göre bir tazminat belirleyecektir.

Yukarıda saydığımız nedenlerden dolayı maddi tazminat talep edilebileceği gibi, manevi tazminat ta talep edilebilmektedir.

Örnek vermek gerekir ise;Kişinin bir gözü görmüyor ise, bu gözü ile ilgili ameliyata girmiş ise,ancak hekimin dalgınlığından diğer gözü ameliyat edilmiş ve

sağlıklı gözünde de görme kaybı oluşmuş ise, bu tarz bir yanlış ameliyattan dolayı hekimden ve hastaneden hem maddi hem de manevi tazminat talep edilebilecektir.

Her ne kadar bu uç bir örnek gibi görünse de, ülkemizde maalesef böyle gerçekler yaşanmaktadır.

Kişiye Atılan bir İftira nedeni ile Maddi Tazminat:

Bu da yine büromuzda olan bir dava türü olup, bununla ilgili de bir örnek vermek istemekteyim.

Örneğin ticaretle ilgilenen bir kişi aleyhinde, toplumda-iş çevresinde yalan yanlış haberler çıkartarak, işi ile ilgili iftira atmak ve bu sebeple mağdur kişinin iş kaybına

uğramasına sebep verilir ise, iftiraya uğrayan kişi,bu atılan iftira nedeni ile uğradığı maddi zararı, iftirayı atan kişiden talep edebilmektedir.

Burada bakılacak husus, iftiranın atıldığı tarihtir.

Mağdur kişi, iftira öncesi kazancını belgeleyerek, söz konusu iftira nedeni ile işlerinde oluşan maddi kaybını belgeleyebilir ise bu durumda uğradığı maddi zararın tazminine karar verilebilecektir.

Sözleşmenin yerine Getirilmemesi, Eksik veya Hatalı yerine getirilmesi sebebi İle Maddi Tazminat:

Taraflar arasında imzalanan bir sözleşmeye aykırı davranan taraf, bu aykırı davranışı nedeni ile karşı tarafta maddi bir kayıp oluşturmuş ise, maddi kayba uğrayan kişi maddi tazminat talep ederek zararlarının tazmin edilmesini isteyebilmektedir.

Yukarıda saydığımız maddi tazminat davalarına ek olarak daha birçok sebeplerden dolayı maddi tazminat davası açılabilmektedir.

Maddi Tazminata uğrayan kişi, bu aykırı eylemler nedeni ile ayrıca manevi üzüntüye,elem ve kedere de uğramış ise, manevi tazminatı da aynı dava ile talep edebilmektedir.

Yani,maddi tazminat ve manevi tazminat davaları,duruma göre birlikte talep edilebileceği gibi yalnız da talep edilebilmektedirler.

MANEVİ TAZMİNAT

İş ve trafik kazalarının artması sonucunda önceden kapsamı dar tutulan manevi tazminat davaları artık hayatın akışına ve yeni çağın getirdiği yenilikler neticesinde düzenlenerek önemli bir hale getirilmiştir.

Bu anlamda manevi tazminat davaları; mal varlığı dışındaki hukuki değerlere yapılan zararları en aza indirmeyi amaçlamıştır.

Maddi tazminat ile amaç mağdur tarafın acısını dindirmek,yaşam arzusunu yerine getirmek, hayata yeniden bağlanmasını sağlamaktır.

Manevi Tazminat Davası Hangi Durumlarda Açılır?

Beden ve ruh sağlığının ihlali sonucunda ortaya çıkan manevi tazminat:

Manevi tazminat hakkı zarar görmüş kişiye yada vefat eden kişinin mirasçısına veya yakınlarına aittir.

Bu tazminata hak kazanabilmek için maddi tazminat davalarının şartı yanında hakimin takdirde olan özek şartlar vardır.

Kişilik haklarının zarar uğraması sonucunda istenilen manevi tazminat:

Kişinin özel hayatına, bedensel ve ruhsal sağlığına, haysiyetine, şerefi, özel hayatının gizliliği gibi birçok önemli değerlerine verilen zarar nedeni ile manevi tazminat talep edilebilmektedir.

Kişilik haklarının basın yoluyla ihlali nedeniyle manevi tazminat:

Bu tazminat davasının açılabilmesi için, kişilik haklarına ağır bir saldırıda bulunulması ve bu saldırının hukuka aykırı biçimde yapılmış olması gerekmektedir.

Ceza Kanunu’ndaki “Hakaret ve Sövme” suçlarının basın yoluyla paylaşılması gibi. Bu gibi durumlarda savcılığa yapılacak bir şikayet ile hakaret edenin cezalandırılması

istenilebileceği gibi hukuk mahkemelerinde de bu yaşadığı olaydan dolayı elem ve ızdırap içine giren kişinin bir nebze de olsa bu acılarını gidermek için ayrı bir manevi tazminat davası açılabilmektedir.

Hakaret-İftira nedeni ile Manevi Tazminat:

Bir kişi, saldırıda bulunanın hakaretine,iftirasına maruz kalmış ise öncelikle o kişi hakkında savcılığa suç duyurusunda bulunarak cezalandırılmasını talep edebilecektir.

Ceza mahkemesi ile saldırıyı yapanın suçu sabit görülür ise ve hakkında bir ceza verilir ise, kişi bu hakaret veya iftiradan dolayı ayrıca bir üzüntüye-elem

ve kedere maruz kalmış ise bu durumda da manevi tazminat talep edebilecektir. 

Nişanın bozulmasından dolayı açılan manevi tazminat davası:

Ayrılmak isteyen nişanlı tarafın haklı bir sebebi yoksa veya kendisinin kusurlu davranışları sebebi ile nişanın bozulmasına sebebiyet vermiş ise,

öbür nişanlı acı çekme, hayata küsme,ruh halindeki olumsuz etki nedeni  gibi çeşitli sebeplerden dolayı manevi tazminat davası açabilmektedir.

Boşanma sonucunda açılan manevi tazminat davası:

Boşanmayı kabul etmemiş eş ; aldatma, hayata kast, uygunsuz hayat sürme gibi haysiyeti ve şerefi zedeleyen davranışlardan dolayı boşanmışsa kusurlu olan taraftan manevi tazminat isteyebilir.

Manevi tazminatı boşanma davasıyla birlikte isteyebilirsiniz.

Boşanma nedeni ile maddi tazminat talep edebileceğiniz gibi, manevi tazminatta talep edebilirsiniz.

Bu durumda evliliğin bitmesinde karşı tarafın size göre daha fazla kusurlu olması gerekmektedir.Boşanma davasında istenilen maddi ve manevi tazminata ilişkin yazılarımızı sitemizdeki diğer yazılarımızdan da inceleyebilirsiniz.

Trafik Kazası veya İş Kazası gibi kazalar nedeni ile Manevi Tazminat Davası:

Bir kişi trafik kazası geçirmiş veya iş kazası geçirmiş ve bu kaza nedeni ile vücut bütünlüğünde hasar meydana gelmiş ise,

maddi tazminat ile birlikte manevi tazminat davası da açarak, bu kaza nedeni ile uğradığı elem ve ızdırabın bir nebzede olsa giderilmesini talep edebilmektedir.

Örnek verecek olursak, kişinin bir iş kazası sonucu, parmakları kopmuş ise, açacağı maddi tazminat davası ile birlikte manevi tazminatta talep edebilecektir.

Eğer bu kaza sonucu, kişi hayatını kaybetmiş ise, bu durumda mirasçıları veya yakınları,bu üzüntülerinin bir nebzede olsa giderilmesi için karşı tarafa manevi tazminat davası açabilecektir.

Maddi Tazminat Nasıl Hesaplanır?

Tazminat hesaplanırken mahkeme, söz konusu hukuka aykırı fiil veya eylem nedeni ile uğranılan maddi zararı tespit edecek,bu kazanın oluşumundaki kusur oranlarını tespit edecek ve buna göre bir tazminat hesaplayacaktır.

Yine mahkeme manevi tazminatı hesaplarken tüm bunları göz önünde bulunduracak, tarafların sosyal ve ekonomik durumlarını da değerlendirecek,talepte bulunan kişideki elem ve ızdırabın bir nebzede olsa giderilmesi için kendi vicdani kanaatine göre bir tazminata hükmedecektir.

 

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir